Waardecreatie door AI met oog voor de organisatie

Ontdek hoe organisaties waarde creëren met AI, met de focus op strategische afstemming en acceptatie binnen de bedrijfscultuur.

In het digitale tijdperk wordt de integratie van Artificial Intelligence (AI) steeds crucialer voor organisaties. Succesvolle implementatie vergt niet alleen technologische expertise, maar ook strategische afstemming en een cultuur die verandering omarmt.

De evolutie van GenAI

AI is een hot topic en beïnvloedt mijn vakgebied enorm. Mijn agenda puilt uit met afspraken met opdrachtgevers over het effectief integreren  van AI en het klaarstomen voor de toekomst.

De groeiende aandacht vanuit het bedrijfsleven is opvallend. Technisch gezien is GenAI indrukwekkend, maar zakelijk gezien wordt het eerder gezien als een revolutie. Hoewel de ontwikkeling naar een meer data-gedreven organisatie al decennia aan de gang is, liep de acceptatie ervan in de bedrijfswereld vaak achter op wat technisch mogelijk was. Nu versnelt GenAI deze mogelijkheden aanzienlijk.

Uitdagingen en kansen

De grootste uitdagingen bij het implementeren van AI binnen een organisatie liggen in het zinvol toepassen van AI, het succesvol in productie brengen en, nog belangrijker, ervoor zorgen dat het daadwerkelijk door de business wordt gebruikt. Een ideale aanpak is een geïntegreerde benadering waarbij zowel de technische als de organisatorische aspecten samengaan, met de focus op het behalen van bedrijfsresultaten.

Menselijk aspect

De business moet leidend zijn bij het bepalen van de juiste toepassingen voor GenAI en het betrekken van medewerkers is essentieel voor het succes ervan. Meer dan ooit zien we dat het betrekken van de medewerkers noodzakelijk is om de nieuwe toepassingen te laten slagen in plaats van deze bewust of onbewust te saboteren. Goed beschouwd is een argwanende houding van een organisatie verklaarbaar. GenAI raakt medewerkers op verschillende vlakken. Het roept in de eerste plaats natuurlijk een hele fundamentele vraag op als ‘Wordt mijn baan over drie jaar vervangen door AI?’. Deze vraag is terecht in een wereld waarin de rol van de medewerkers verandert.  We transformeren van mensen die processen uitvoeren ondersteund door data en technologie, naar data-gedreven technologie die processen uitvoert, gemanaged door mensen. Mensen zijn dus de sleutel tot het succes, mits ze voldoende geschoold worden in hun nieuwe rol.   

Burning Platform

AI kan op vrijwel alle bedrijfsonderdelen waarde creëren, waardoor processen sneller, slimmer en efficiënter worden uitgevoerd. Om de waarde te vinden helpt het om na te denken over de veranderingen die GenAI kan brengen op een schaal van waarschijnlijkheid. Wat is aannemelijk en wat is mogelijk? De verleiding is bij veel organisaties groot om hierin geen onderscheid aan te brengen en op basis van disruptieve beelden een ‘burning platform’ te schetsen. Op basis van de huidige, relatieve successen in de markt lijkt het verstandiger om de focus te leggen op datgene wat hier en nu verbeterd kan worden. Concreet betekent dit prestaties, productiviteit en kwaliteit verhogen en/of operationele kosten verlagen.

Overwinnen van implementatie-uitdagingen

De implementatie van GenAI binnen organisaties verloopt vaak moeizaam. Ondanks alle enthousiaste verhalen, merken we in de markt een aarzeling om GenAI daadwerkelijk door te zetten. Vaak begint een organisatie met het erkennen van het strategische belang en lanceert een initiatief, zoals een Center of Excellence. Dit initiatief omvat meestal een groep enthousiastelingen die interessante use cases identificeren en een Proof of Concept (POC) starten. Na de enthousiaste start, ervaart het team een soort van gedraaide s-curve. Relatief snel wordt iets gecreëerd, maar dan het blijkt uiteindelijk taai om deze oplossingen uiteindelijk in productie te nemen. Na de snelle opkomst lijkt er een soort plateau te ontstaan waarin de doorontwikkeling op praktische bezwaren stuit. De gewenste voortgang en impact van de POC wordt daarmee niet gehaald. De redenen hiervoor kunnen meervoudig zijn:

• De technische uitdaging om het echt goed te krijgen is lastig.
  
• Weerstand op sommige onderdelen in de organisatie (‘fixed mindset’).
• Gebrek aan prioriteit naast het reguliere werk.
• Een ontbrekende duidelijke business case.

Het gevolg is dat de organisatie het risico loopt dat het AI initiatief zijn momentum verliest. Er zijn bijvoorbeeld nog geen tastbare resultaten, de initiële voorlopers verliezen hun enthousiasme en de altijd aanwezige sceptici dreigen daarmee de overhand te krijgen. Gezien het belang van AI voor de toekomstige bedrijfsvoering is dat een onwenselijke ontwikkeling.

Exponentiële groei

Het vermogen van organisaties om zich aan te passen aan de mogelijkheden van AI lijkt achter te blijven bij de exponentiële groei ervan. Als je dit vervolgens afzet tegen het vermogen van veel organisaties om zich aan te passen, dan is er daar meer sprake van een lineaire lijn. Kortom, het gat wordt steeds groter. Juist om die reden is mijn pleidooi erop gericht om veel meer aandacht aan de adoptie van GenAI in de organisatie en bedrijfsdoelstellingen te besteden. 

Strategieën en toepassingen van AI zijn nog volop in ontwikkeling en door de snelheid en de daarbij gepaard gaande dynamiek, bevinden de meeste organisaties zich nog in de verkennende fase rondom AI. Natuurlijk zien we verschillen in de investeringen, hoe men het organiseert, en bijvoorbeeld in samenwerkingen met big tech aanbieders, maar er is op dit moment geen ‘silver bullet’ die een garantie op succes geeft.

Dat betekent niet dat er geen voortschrijdende inzichten zijn. Succesvolle organisaties hanteren vier essentiële regels:

1. Ze integreren eerst AI in de huidige bedrijfsvoering, wat de onzekerheid vermindert en zorgt voor meer grip op het proces, begrip in de organisatie en een duidelijkere businesscase.
2. Ze beperken zich tot een select aantal use cases met significante impact. Het gevaar bestaat dat GenAI te breed wordt ingezet, waardoor de schaarse middelen versnipperd raken en geen van de initiatieven volledig tot bloei komt. Een scherpe focus op enkele slim gekozen initiatieven is effectiever.
3. Ze profiteren van de ontwikkelingen in de markt, vooral bij grote technologiepartners. GenAI is een complexe ontwikkeling die niet eenvoudig zelfstandig kan worden aangepakt. De snelheid waarmee ontwikkelingen plaatsvinden, is voor geen enkele organisatie bij te houden. Een nauwe samenwerking met technologiepartners zorgt ervoor dat er voldoende snelheid wordt gemaakt.
4. Ze omarmen de organisatie. Zoals al eerder genoemd doorgronden ze het belang van een goede adoptie in de organisatie. Dit omvat het ontwikkelen van een overtuigend AI-narratief, gerichte trainingen voor medewerkers en een duidelijk veranderingsmanagementprogramma om de acceptatie binnen de organisatiegoed te laten landen.