Nederlandse gezondheidszorg in crisis, einde van stelsel nabij?

Boodschap aan de coalitiepartijen: het moet anders!

De druk op het personeel en de financiële resultaten laten zien dat het zorgsysteem aan het vastlopen is. Het moet echt anders. De financiële gezondheid van zorgaanbieders moet niet het primaire doel zijn, maar wel uitvoerbare en betaalbare zorg waarbij gezondheid centraal staat. Hiervoor hebben we de politiek nodig. Er komen Tweede Kamerverkiezingen aan. Daarom een aantal voorstellen voor het regeerakkoord:

1. Eenvoudiger stelsel
   Door de vele schotten wordt in het huidige stelsel de zorg niet altijd daar geleverd waar dat voor de patiënt het beste is. Daarnaast hebben we in Nederland 30.000 zorgaanbieders, 400 inkopers van zorg en 5 wetten van waaruit de zorg wordt betaald voor 17,5 miljoen mensen. De vraag is of we daadwerkelijk zo’n ingewikkeld systeem nodig hebben? Om de zorg uitvoerbaar te houden, moeten we naar een eenvoudiger stelsel met minder partijen, minder keuzevrijheid en minder administratieve lasten.
   
   
2. Pak het belonen van volume aan
   Om greep te krijgen op de uitdijende uitgaven moeten grenzen worden gesteld aan de omvang van zorg en wat medisch mogelijk is. Er zijn voorbeelden dat niet noodzakelijk operaties worden uitgevoerd omdat extra productie tot extra inkomsten leidt voor het ziekenhuis en de specialisten. En ik begrijp heel goed waarom dat gebeurd als je kijkt naar de eisen die banken stellen aan de financiële resultaten. Het oude adagium binnen de geneeskunde, ‘bij twijfel niet doen’ heeft plaats gemaakt voor ‘bij twijfel doen’. In het collectieve belang moet de perverse prikkel die uitgaat van het belonen van behandelingen, worden aangepakt.
   
   
3. Zet de zorgmedewerker op de eerste plek
   In de zorg wordt vaak om meer geld geroepen, maar dat is niet het enige dat speelt. Als het werk leuker wordt en er meer ruimte is voor aandacht en ontwikkeling, dan is geld vaak niet het belangrijkste. Medewerkers moeten het gevoel krijgen dat ze op nummer één staan. Dat laatste moet onder andere via een betere cao maar vooral door leuker werk en ervoor te zorgen dat (meer) werken ook daadwerkelijk loont. En je zal zien dat als de medewerkers het plezier terugkrijgen de cliënten en patiënten de zorg veel beter ervaren.
   
   
4. Investeer in zorgtechnologie
   Omdat er straks te weinig personeel is, moet op grote schaal geïnvesteerd worden in technologische ondersteuning om goede zorg te blijven leveren. Maar ook om het werk leuker te maken. Dat dit nu nog op veel te kleine schaal gebeurd is omdat hier geen financiering voor is in het huidige stelsel. Behandelingen worden betaald maar niet de investeringen die ertoe kunnen leiden dat er in de toekomst minder behandelingen nodig zijn. Een typisch voorbeeld van korte termijn versus lange termijn. Misschien wel het kernprobleem van ons huidige stelsel.
   
   
5. Investeer in bestaanszekerheid en gezondheid
   Veel mensen slikken medicijnen omdat ze een ongezonde leefstijl hanteren. We leven in een gedrogeerde maatschappij waarbij de pillendoosjes steeds groter worden en steeds meer medicijnresten in het rioolwater worden aangetroffen. De mensen krijgen het advies om meer te bewegen en gezonder te eten. Maar we moeten daarvoor ook randvoorwaarden creëren. Mensen kunnen pas hun leefstijl aanpassen als de (psychologische) basisbehoeften op orde zijn. Dit is een taak van de overheid: zorg voor bestaanszekerheid, bestrijdt armoede en sociale ongelijkheid en vergroot de kans dat mensen er een gezondere levensstijl op nahouden en de pillen in het potje kunnen blijven.
   
   
6. Help de zorg een handje
   Door de druk op de zorg en toenemende vergijzing zal de roep om mantelzorg de komende jaren alleen maar toenemen. De vraag is of mensen daarop zitten te wachten? Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 3 Nederlands niet van plan is zijn of haar ouders in huis te nemen als ze die zorg nodig hebben. Opvallend, want in buurlanden, zoals Duitsland, is het veel gebruikelijker om voor je ouders te zorgen. De druk op de zorg is daar ook lager en daarmee ook de eenzaamheid onder ouderen. Het is een bekend probleem dat de huisarts druk is met mensen die behoefte hebben aan een luisterend oor waardoor mensen die echt zorg nodig hebben langer moeten wachten. Door de eenzaamheid aan te pakken, verlaag je ook de zorgvraag. Waarom gaat een student niet wonen bij een bejaarde. Lossen we twee problemen op: tekort op de woningmarkt en druk op de zorg.